مرکز تحقیقات سلولی و مولکولی

عید سعید فطر، عید بزرگ مؤمنان و روزه داران و عیدی که به منزله روز پاداش نیکوکاران است، بر بندگان مؤمن و خداجو مبارک باد.
اگر گوش دل باز کنی، ندای سلام و صلوات خدا و فرشتگان را به بندگان مؤمن و روزه دار می شنوی. آری، نسیم عید از راه می رسد؛ عیدی که تجلی گاه و نماد روز پاداش برای مؤمنان و روزه داران و روز حسرت برای محرومان و سرپیچی کنندگان از فرمان الهی است.
جشن بازگشت به فطرت
در فرهنگ اسلامی، نخستین روز ماه شوّال، به عنوان عید فطر و جشن بازگشت به فطرت تعیین شده است؛ زیرا مسلمانان روزه دار در طول ماه رمضان با ارتباط های پی در پی با خداوند متعالی و استغفار از گناهان، به تصفیه روح و جان خویش همت گماشته اند و از تمام آلودگی های ظاهری و باطنی که برخلاف فطرت آنهاست، خود را پاک کرده و به فطرت واقعی خود برگشته اند. بی تردید، تک تک مسلمانان با فرارسیدن عید سعید فطر، نوعی شادی و لذت درونی در خود احساس می کنند. البته استقبال مسلمانان از روز عید فطر، یکنواخت و مساوی نیست؛ زیرا هر کس به نسبت معرفت و ایمان خود به این عید بزرگ و باعظمت می نگرد و از آن بهره می گیرد. در این راه، زمینه ها، ذهنیت ها، مراتب ایمان و عوامل دیگری در نگرش و انگیزه افراد دخالت دارد.
عید عاشقان خودساخته
فرارسیدن عید فطر، زیبایی عبادت و بندگی را به نمایش می گذارد. عید فطر، عید عاشقان اطاعت و مشتاقان خودسازی است. روزه دار که یک ماه برای رضایت حضرت دوست، سر به آستان یکتایی اش نهاده و به ضیافت الهی رفته است، اکنون پس از آنکه خود را به اخلاق الهی آراسته کرده، بر نفس چیره شده، فقر محرومان را درک کرده و به پیروزی رسیده است، وارد روز عید می شود.
بر این اساس، در فرهنگ دینی، پس از پایان ماه مبارک رمضان، عید برگزار می شود؛ زیرا روزه داران با موفقیت از امتحان بیرون آمده اند و از این جشن پیروزی در فرهنگ مکتب اسلام به نام عید سعید فطر یاد شده است.
اعمال شب عید
شب عید فطر، از شب های پربرکت و با فضیلت است. شب زنده داری و عبادت در آن مستحب است و کمتر از شب قدر نیست. برخی از اعمال این شب عزیز بدین قرار است: غسل کردن هنگام غروب آفتاب، شب زنده داری به نماز و دعا و استغفار و زیارت قبر مطهّر امام حسین علیه السلام که ثواب زیادی دارد، البته برای کسانی که از کربلا دور هستند، خواندن زیارت مخصوص این شب سفارش شده است.
آغازی بر یک پایان
صدای پای عید می آید و دل مؤمن بر سر دو راهی شادی عید فطر و حزن رفتن ماه رمضان سرگردان است؛ نمی داند از آمدن آن، مسرور باشد یا از رفتن این، محزون. عید فطر، پاک ترین عیدهاست؛ چرا که پاداش یک ماه عبادت و شست وشوی جان در نهر پاک رمضان است. عید فطر، عید پایان یافتن رمضان نیست؛ عید برآمدن انسانی نو از خاکسترهای خویشتن خویش است، مانند ققنوس که از خاکستر خویش دوباره متولد می شود.
رمضان، کوره ای است که هستی انسان را می سوزاند و آدمی نو، با جانی تازه از آن سر برمی آورد. فطر، شادی و دست افشانی بر رفتن رمضان نیست، بلکه بر آمدن روز نو، روزی نو و انسانی نو است؛ زیرا قرار است رمضان با سحرها و افطارهایش، با شب های قدر و مناجات هایش، از ما آدمی دیگر بسازد. اگر در عید فطر درنیابیم که از نو متولد شده ایم، اگر تازگی را در روح خود احساس نکنیم، عید فطر، عید ما نیست.
شوق دیدار یار
از برجسته ترین و به یادماندنی ترین زمان های روز عید فطر، لحظاتی است که منتظران ظهور حضرت ولی عصر(عج) آرزوی دیدار آن حضرت را می کنند و در فراقش، با دلی آکنده از امید، اشک حسرت می ریزند. به همین دلیل، یکی از رایج ترین اعمال این روز که اولیای خدا و مؤمنان حقیقی به آن توجه و اهتمام خاصی دارند، زمزمه دعای ندبه در روز فطر است که دردمندانه و عاشقانه با امام زمان علیه السلام نجوا می کنند. این ابیات مولوی، تا حدودی بیان گر راز دل ندبه خوانان عید فطر است که به مولای خویش عرضه می دارند:
در هوایت بی قرارم روز و شب                    سر ز پایت برندارم روز و شب
ای مهار عاشقان در دست تو                      در میان این قطارم روز و شب
تا که بگشاید به قندت، روزه                         تا قیامت روزه دارم روز و شب
چون ز خوان فضل روزه بشکنم                    عید باشد روزگارم روز و شب
جان روز و جان شب ای جان تو                    انتظارم، انتظارم روز و شب
تا به سالی نیستم موقوف عید                   با مه تو، عید دارم روز و شب
ز آن شبی که وعده کردی روز وصل            روز و شب را می شمارم روز و شب
بس که کشت مهر جانم تشنه است           ز ابر دیده اشک بارم روز و شب
فطر در کلام امام علی علیه السلام
امیر مؤمنان علی علیه السلام در یکی از خطبه های عید فطر فرمود: «ای مردم! این روز، روزی است که نیکوکاران در آن پاداش می گیرند و زیان کاران و تبه کاران در آن ناامید می شود و این شباهت زیادی به روز قیامتتان دارد. پس با خارج شدن از خانه ها و ره سپار شدن به جایگاه نماز عید، به یاد آورید خروجتان از قبرها و رفتنتان را به سوی پروردگار و با ایستادن در جایگاه نماز، به یاد آورید ایستادن در برابر پروردگارتان را، و با بازگشت به سوی خانه های خود، متذکر شوید بازگشتتان را به سوی خانه هایتان در بهشت. ای بندگان خدا! کمترین چیزی که به زنان و مردان روزه دار داده می شود، این است که فرشته ای در آخرین روز ماه رمضان به آنان ندا می دهد و می گوید: بشارتتان باد ای بندگان خدا! که گناهان گذشته تان آمرزیده شد. پس به فکر آینده خویش باشید که چگونه بقیه ایام را بگذرانید.